Wczoraj, w 40. rocznicę powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, odbyło się poświęcenie i odsłonięcie tablicy przed budynkiem Regionu Podlaskiego NSZZ „Solidarność” w Białymstoku. Uroczystości odbyły się w Sanktuarium w Świętej Wodzie.
Józef Mozolewski, przewodniczący Zarządu Regionu Podlaskiego „Solidarności” przybliżył uczestnikom wydarzenia historię związku zawodowego, z którym utożsamiali się Polacy walczący o godne życie i wolność. Podkreślił, że dzisiaj związek zawodowy walczy o interesy pracowników oraz sprawiedliwość społeczną.
Dr Jarosław Schabieński, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) w Białymstoku, inicjator utworzenia tablicy pamiątkowej, zaznaczył, że dążenie do godności oraz wolności i biblijne wezwanie „jeden drugiego brzemiona noście” wyraża „Solidarność”.
- Ta tablica jest przygotowana wspólnie z Zarządem Regionu Podlaskiego NSZZ „Solidarność”. Jest ona wyrazem naszego hołdu. Tak jak jest tam napisane - dla tych wszystkich, którzy swoje zdrowie, którzy swoje życie poświęcili wielkiej idei „Solidarności”. Liczymy, że ta idea będzie się rozwijać oraz że będziemy solidarni. To jest rzecz dla nas ważna i istotna – powiedział dr Schabieński.
Marszałek województwa podlaskiego w liście skierowanym do uczestników uroczystości podkreślił, że z pragnienia Polaków do życia w wolnym i demokratycznym kraju narodziła się „Solidarność”. Mimo, że rok później zapanowała nad Polską czarna noc stanu wojennego, to ideały związku ostatecznie zwyciężyły, dając w 1989 r. impuls do przemian politycznych w całej Europie Wschodniej.
„Również na ziemi podlaskiej idee „Solidarności” padły na podatny grunt. Do związkowych struktur w Białymstoku, Suwałkach, Łomży i wielu innych miejscowościach naszego regionu, wstąpiły bowiem ogromne rzesze osób, które z ogromnym poświęceniem i zaangażowaniem włączyły się w ten, pamiętny wolnościowy zryw całego polskiego społeczeństwa” – napisał marszałek.
Działacze opozycji z naszego regionu otrzymali monety pamiątkowe wydane przez Narodowy Bank Polski w związku z 40. rocznicą powstania NSZZ „Solidarność”.
Aktu poświęcenia tablicy pamiątkowej dokonali duchowni kościołów rzymskokatolickiego oraz prawosławnego.
W czasie uroczystości byli obecni m.in. Dariusz Piontkowski, minister edukacji narodowej, Bohdan Paszkowski wojewoda podlaski, Krzysztof Jurgiel, poseł do Parlamentu Europejskiego, samorządowcy, funkcjonariusze służb mundurowych, władze Regionu Podlaskiego NSZZ „Solidarność” oraz przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego.
Kolejna część obchodów odbyła się po południu w sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Świętej Wodzie. Mszy świętej przewodniczył arcybiskup senior Edward Ozorowski. Związkowcy dziękowali Panu Bogu za dar istnienia „Solidarności", jako ruchu, który dał ludziom odwagę w walce o lepszy byt, oraz wolną Ojczyznę.
* * *
Podpisane 31 sierpnia 1980 r. porozumienie między delegacją rządową, a komitetem strajkowym, które oznaczało powstanie „Solidarności” było następstwem strajków, które wybuchły latem 1980 r. Były one reakcją na podwyżki cen mięsa i wędlin wprowadzone przez komunistyczny reżim.
Pierwsze protesty robotnicze zorganizowano w lipcu 1980 r. m.in. w WSK PZL - Mielec, Zakładach Metalurgicznych POMET w Poznaniu i Przedsiębiorstwie Transbud w Tarnobrzegu. W ciągu tego miesiąca w 177 zakładach pracy strajkowało ok. 80 tys. osób. W połowie sierpnia działacze Wolnych Związków Zawodowych (WZZ) Wybrzeża, nielegalnej organizacji założonej w 1978 r., zorganizowali strajk w Stoczni Gdańskiej. Założycielami WZZ byli m.in. Anna Walentynowicz, Andrzej Gwiazda, Krzysztof Wyszkowski oraz Bogdan Lis.
Na skutek zwolnienia z pracy Anny Walentynowicz w jej obronie 14 sierpnia 1980 r. wybuchł kolejny strajk na kilku wydziałach stoczni. Omal nie zakończył się po dwóch dniach, ponieważ ówczesny dyrektor Stoczni Gdańskiej zgodził się na spełnienie postulatów strajkujących: przywrócenie do pracy Walentynowicz i Lecha Wałęsy, podwyżkę płac dla każdego zatrudnionego, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 r. oraz gwarancje nietykalności dla strajkujących. W ramach solidarności z innymi zakładami, które w sierpniu podjęły strajki większość działaczy utworzyło Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), w ramach którego spisano 21 postulatów.
17 września 1980 r. przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów Strajkowych, które zostały przekształcone z MKS sporządzili statut, który ostatecznie zdecydował o powstaniu pierwszego legalnego, ogólnokrajowego związku zawodowego NSZZ „Solidarność”. Liczył on blisko 10 mln członków we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach, oprócz Milicji Obywatelskiej oraz Ludowego Wojska Polskiego.
wrotapodlasia.pl
tekst: Cezary Rutkowski, zdjęcia: Mateusz Duchnowski
opr. (pb)