To wizerunki Świętego Michała Archanioła i Proroka Arona - ikony pochodzące z wrót diakońskich siedemnastowiecznego ikonostasu cerkwi Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Supraślu. O nowych nabytkach Muzeum Ikon opowiadali podczas konferencji (23.10) dyrektor Muzeum Podlaskiego Andrzej Lechowski i kierownik Muzeum Ikon w Supraślu Ewa Zalewska. W spotkaniu wziął udział również Artur Kosicki, marszałek województwa podlaskiego.
Ikony pochodzące z ikonostasu supraskiej świątyni zostały kupione od parafii prawosławnej św. Mikołaja w Topilcu. Obok zbioru 30 fragmentów szesnastowiecznej polichromii, będących w zbiorach Muzeum Ikon w Supraślu, zakupione siedemnastowieczne wizerunki Świętego Archanioła Michała i Proroka Arona są nielicznymi zabytkami pochodzącymi z cerkwi Zwiastowania NMP w Supraślu, jakie zachowały się do naszych czasów.
Zakup tych cennych obiektów był możliwy dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wsparciu finansowym samorządu województwa podlaskiego.
- Uważam, że jako zarząd województwa mamy obowiązek wspierać wszelkie przedsięwzięcia, których celem jest ochrona naszego dziedzictwa – mówił Artur Kosicki. – Cieszę się, że możemy uczestniczyć w rozbudowie kolekcji podlaskich placówek kultury. To ma ogromne znaczenie dla ochrony naszej tożsamości kulturowej, ale też podnosi wartość turystyczną całego regionu – podkreślał marszałek.
Jak informował dyrektor Andrzej Lechowski, pochodzące z XVII wieku ikony zostały odkryte w 2016 r. przez pracowników Instytutu Historii Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Znajdowały się w kaplicy cmentarnej w parafii prawosławnej w Topilcu.
- Te ikony wpisują się w kolekcję naszego muzeum, która pokazuje typ ikony wschodniej, przez niektórych określanej typem ikony rosyjskiej - mówił dyrektor Lechowski.
O tym jak ikony trafiły do Topilca można tylko przypuszczać.
- Prawdopodobnie na początku XX wieku zostały przekazane do miejsca, które było majątkiem klasztoru supraskiego. Były wtedy przymiarki, żeby XVII-wieczną przegrodę ołtarzową zamienić na bardziej kanoniczną, i choć do tego nie doszło, to były prowadzone różne prace we wnętrzu cerkwi i być może jest to okres kiedy ikony znalazły się w Topilcu – wyjaśniała kierownik Muzeum Ikon Ewa Zalewska.
Dodała również, że według badań obie ikony powstały w tym samym czasie, na pewno przed 1665 r., ponieważ wtedy zakończono prace nad całym ikonostasem. Stanowią więc znakomity przykład malarstwa barokowego.
Obiekty od 2017 r. znajdowały się w depozycie Muzeum Ikon w Supraślu, ale nie były własnością placówki. Dzięki dotacji w kwocie 175 tys. zł z MKiDN w ramach programu Kolekcje Muzealne 2019 i środkom własnym samorządu województwa podlaskiego w kwocie 233 tys. zł, możliwe było ich odkupienie od parafii w Topilcu.
Muzeum Ikon mieszczące się w dawnym Pałacu Archimandrytów supraskiego monasteru ma w planie utworzenie nowej części wystawy – Sali Podlasie – gdzie zakupione ikony będą eksponowane jako część wydzielonej kolekcji reprezentującej dziedzictwo kulturowe i religijne ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. W tej części wystawy znajdą się również inne obiekty-relikty: zarówno te dokumentujące wspaniałość supraskiej świątyni, która nie przetrwała w swej świetności tragicznych zdarzeń z okresu bieżeństwa oraz dwóch wojen światowych, jak również ikony z innych nieistniejących już podlaskich cerkwi. Wernisaż nowej części ekspozycji uświetni planowany z okazji 70-lecia Muzeum Podlaskiego w Białymstoku weekend jubileuszowy, który odbędzie się w dniach 6–8 grudnia w Muzeum Ikon w Supraślu - czytamy na wrotapodlasia.pl.
opr. (mby)